Vragen en Antwoorden

Veel vluchtelingen/asielzoekers melden zich bij de aanmeldcentra, zoals Ter Apel. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) biedt asielzoekers vervolgens onderdak in een asielzoekerscentrum (azc). Tijdens de asielprocedure zitten asielzoekers in verschillende soorten locaties. Na de procedure blijven de statushouders in die locatie totdat ze een woning krijgen in een gemeente. Het aantal asielzoekers dat zich op dit moment bij de aanmeldcentra  meldt, is groter dan het aantal dat hier opgevangen kan worden. De huidige woningmarkt maakt daarnaast dat op veel plekken vergunninghouders langer moeten wachten op een woning in de gekoppelde gemeente. Hierdoor is er een beperkte en vertraagde doorstroom in de aanmeldcentra en AZC’s, waardoor de reguliere opvangplekken vol zitten. Daarom worden groepen voor een korte duur, in afwachting van de asielprocedure of een geschikte locatie voor statushouders, elders in het land ondergebracht. We noemen dit crisisnoodopvang. Deze tijdelijke locaties kunnen worden gezien als een ‘wachtkamer’ voor de asielzoekerscentra in ons land.

Als u hierover meer wilt weten, verwijzen wij u naar de website van het COA: www.coa.nl.

Een vluchteling is iemand die zijn land tijdelijk ontvlucht omdat het daar voor hem/haar niet veilig is. Dat zijn mensen die ook echt gevaar lopen in hun land van herkomst. Een vluchteling kan een asielzoeker worden op het moment dat hij/zij vraagt om in een veilig land te mogen blijven omdat hij of zij aangeeft in het land van herkomst onveilig te zijn.
Het grote verschil met een migrant is juist dat gevaar. Een migrant is iemand die hier naartoe reist vanwege familie of economische redenen. Die loopt in principe geen gevaar.
Asielzoekers worden statushouders (of vergunninghouders) zodra ze een verblijfsvergunning krijgen. Ze gaan dan deel uitmaken van de Nederlandse samenleving.

Er komen asielzoekers naar de tijdelijke crisisnoodopvang in Voerendaal. Dit zijn nadrukkelijk geen vluchtelingen uit bijvoorbeeld Oekraïne of ‘veilige landen’. Er kunnen vergunninghouders/statushouders bij zijn. Zij wachten op een woning in de aan hen gekoppelde gemeente in Nederland.

Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) heeft onvoldoende opvangplekken voor alle asielzoekers die naar Nederland komen. Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft daarom alle Veiligheidsregio’s dringend verzocht om crisisnoodopvang voor asielzoekers mogelijk te maken.

De gemeente Voerendaal ziet het als haar maatschappelijke verantwoordelijkheid om mensen in nood, die door oorlog of natuurramp op zoek zijn naar een tijdelijk, veilige woonplek, te helpen. De gemeente heeft daarom besloten om, onder regie van de Veiligheidsregio Zuid -Limburg, mee te werken aan het bieden van een tijdelijke oplossing in de vorm van crisisnoodopvang.

Wat het woord crisisnoodopvang al aangeeft: we bevinden ons in een crisissituatie. De maatschappelijke noodzaak is op dit moment zo hoog dat er geen mogelijkheid is voor volksraadplegingen. Het gaat hier om crisisnoodopvang van maximaal anderhalf jaar voor 250 asielzoekers en daarin neemt de gemeente haar verantwoordelijkheid.

Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) heeft niet genoeg opvangplekken voor alle asielzoekers die naar Nederland komen. Dit heeft te maken met het groeiend aantal mensen dat in Nederland asiel aanvraagt. Daarnaast gaat een aantal bestaande (crisis)noodopvanglocaties op korte termijn dicht. Dit heeft te maken met het aflopen van vergunningen of vooraf gestelde termijnen aan de opvang. Het Ministerie van Justitie en Veiligheid vraagt daarom dringend aan alle veiligheidsregio’s om noodopvang voor asielzoekers mogelijk te maken. De veiligheidsregio heeft vervolgens aan verschillende gemeente een verzoek gedaan. Naast Voerendaal zorg(d)en ook de gemeenten Sittard-Geleen, Stein, Maastricht, Landgraaf en Kerkrade op verzoek van de veiligheidsregio’s voor opvangplekken.

Als gemeente nemen we onze maatschappelijke verantwoordelijkheid en ondersteunen we hiermee de opgave voor tijdelijke, menselijke opgave van vluchtelingen.

Gezien de urgente situatie en het dringende verzoek van het Rijk en Veiligheidsregio Zuid-Limburg is gezocht naar een locatie in onze gemeente die op korte termijn door de veiligheidsregio geschikt te maken is.
Het terrein aan de Bergseweg is eigendom van de gemeente, ligt buiten de dorpskern en is qua afmeting geschikt voor crisisnoodopvang. Het biedt voldoende ruimte om er alle voorzieningen te realiseren voor de menselijke opvang van 250 asielzoekers, voor maximaal anderhalf jaar. Daarnaast is het terrein goed af te bakenen.
De grond was niet geschikt voor ontwikkeling, deze was vervuild. Vóór de bouw van de crisisnoodopvang is de grond gesaneerd. De kosten voor de sanering, bouw en opvang worden betaald door het Rijk, niet door de gemeente Voerendaal. Na afloop van de crisisnoodopvang is het mogelijk een nieuwe bestemming te geven aan deze locatie, die recht doet aan de wensen van onze gemeente. We gebruiken de periode van de opvang om de voorbereidingen te treffen om tot concrete plannen voor de ontwikkeling van dit gebied te komen.  

De crisisnoodopvang aan de Bergeweg in Ubachsberg is tijdelijk. De opvang duurt maximaal anderhalf jaar (18 maanden). De crisisnoodopvang is geopend op 8 januari 2024. De crisisnoodopvang sluit uiterlijk op 8 juli 2025. Hierna is het perceel beschikbaar voor verdere ontwikkeling ten behoeve van de gemeenschap.  

Op het terrein worden voor 250 mensen maximaal 75 woonunits en andere benodigde voorzieningen geplaatst. Denk daarbij bijvoorbeeld aan douches en toiletvoorzieningen en voorzieningen om te eten en voor dagbesteding. De woonunits zijn voor maximaal 4 personen. De bezetting per unit is afhankelijk van de samenstelling van de bewoners (gezinnen, koppels en/of alleenreizende vrouwen en mannen). Voor de tijdelijke bewoners wordt een dagprogramma gemaakt.

Het volledige terrein wordt met hekken afgezet. Bij de ingang komt een unit waar iedereen die het terrein op gaat of verlaat wordt geregistreerd. Op die manier is altijd duidelijk wie zich op het terrein bevindt. Het hele terrein wordt van bewakingscamera’s voorzien. Ook is er 24 uur per dag professionele begeleiding, toezicht en beveiliging aanwezig.

Tal van mensen en instanties spannen zich in om deze crisisnoodopvang zo goed mogelijk te laten verlopen. De beheerder van het terrein (IMA) is een professionele organisatie, die veel ervaring heeft met crisisnoodopvang van asielzoekers. Zij zorgen niet alleen voor de inrichting, het onderhoud en veiligheid, maar ook voor de dagbesteding en de maaltijden en verzorging van de tijdelijke bewoners.

De Veiligheidsregio coördineert alles wat met de opvang te maken heeft. Het COA, de gemeente, Stichting Vluchtelingenwerk, Rode Kruis, politie en vele andere organisaties bieden ondersteuning.

Wanneer de asielzoekers arriveren, worden ze welkom geheten en direct op de hoogte gesteld van de huis- en gedragsregels (wat kunt u tijdens de opvang verwachten en wat verwachten wij van u als gast/asielzoeker, zowel binnen als buiten de opvanglocatie). De tijdelijke bewoners mogen de locatie overdag verlaten. Van 22:00 tot 7:00 uur zijn ze op het terrein. Er zijn uitzonderingen, bijvoorbeeld voor bewoners die (vrijwilligers)werk doen en voor dit werk eerder moeten vertrekken of later 'thuis' komen.

Dat behoort tot de mogelijkheden. Er wordt een wetsvoorstel (spreidingsweg) besproken om de asielopvangplekken uit te breiden over alle gemeenten. Daarmee kan het zijn dat de Rijksoverheid gemeenten gaat verplichten om opvang te organiseren. Gemeente Voerendaal sorteert hierop vooruit door deze opvang al te realiseren. 

Exploitatiebeheerder IMA heeft ruime ervaring in het beveiligen van grote events, maar ook het bouwen, inrichten en beheren van crisisnoodopvanglocaties.
Bij andere locaties waar IMA betrokken was, waaronder Landgraaf, Sittard-Geleen en Horst aan de Maas, zijn geen incidenten gemeld.
Er zijn duidelijke huisregels en goede beveiliging op en rond het terrein.

De opvang in Horst aan de Maas lag eveneens te midden van een woonwijk. Aanvankelijk was hier weerstand die tijdens het verblijf omsloeg in de inzet van vrijwilligers en zelfs na afloop in protestacties van omwonenden toen de asielzoekers gingen verhuizen naar een andere tijdelijke crisisnoodopvanglocatie.   

Alle betrokkenen worden geïnformeerd over de komst van de tijdelijke crisisnoodopvang. Dat doen we door middel van communicatie en omgevingsmanagement. Beiden zijn erop gericht om ondernemers en inwoners in de omgeving van de locatie zorgvuldig te informeren en draagvlak te stimuleren. Dat doen we met oog en aandacht voor de brede belangen van de omgeving.

Ondernemers en inwoners uit Ubachsberg zijn maandag 30 oktober 2023 per brief geïnformeerd over de komst van de CNO. Zij zijn uitgenodigd voor een informatiebijeenkomst.
Er zijn drie bijeenkomsten georganiseerd om ruim 350 omwonenden uitleg te geven en hun vragen te beantwoorden, op dinsdag 31 oktober, donderdag 2 november en maandag 6 november. Op 31 oktober is er ook een informatiebijeenkomst geweest voor de raads- en commissieleden. 

In november 2023 hebben omwonenden een brief ontvangen met contact-informatie en verwijzing naar de open dag op 6 januari.  Medio januari 2024 ontvingen zij een brief over de opening en terugblik open dag. 

Omwonenden en belangstellenden kunnen terecht op deze website. Tevens is er berichtgeving via (regionale) media. 

Voor vragen over de bouw en de inrichting van de noodopvang, de bewoners en de beveiliging kunt u (24/7) contact opnemen met exploitatiebeheerder IMA via noodopvangvoerendaal@intelligentsecurity.nl of 06-39546129.

Onze omgevingsmanager Krystallia Prins staat voor omwonenden klaar. U kunt bij haar terecht tijdens een spreekuur dat iedere dinsdag plaatsvindt van 12:00 - 13:00 uur in de Burgerij van Ubachsberg (Auw Sjoeel). Let op: di 6 en 13 februari 2024 is er géén spreekuur. U kunt de omgevingsmanager van de gemeente ook bereiken per mail cno@voerendaal.nl of telefonisch via  045-575 33 99.

Op zaterdag 6 januari 2024 organiseerde exploitatiebeheerder IMA een open dag. Lees hier het nieuwsbericht met terugblik. 

Zie ook de pagina contact. 

De communicatie is verlopen volgens een strakke tijdsplaning, om betrokkenen zo snel mogelijk van informatie te voorzien. 

Op vrijdag 27 oktober 2023 heeft het college van B&W unaniem besloten in te stemmen met verzoek van het Rijk om voor de periode van maximaal 18 maanden een locatie in de gemeente Voerendaal aan te wijzen voor de opvang van 250 asielzoekers. Als locatie is gekozen voor de Bergseweg, vlakbij de kern Ubachsberg.

Het besluit is, direct na het weekend, op maandagochtend 30 oktober gedeeld met het seniorenconvent (fractievoorzitters) en vervolgens met de raadsleden via een RaadsInformatieBrief (RIB).

Vanaf 10:00 uur maandag 30 oktober hebben de inwoners van Ubachsberg een brief  ontvangen met uitnodiging voor het bijwonen van een informatiebijeenkomst op dinsdag 31 oktober. De belangstelling voor de informatiebijeenkomst is groot, om die reden zijn er nog twee extra bijeenkomsten georganiseerd op 2 en 6 november 2023. 

Maandag 30 oktober om 12:00 uur is een persbericht verzonden aan regionale media en is de webpagina www.voerendaal.nl/cno live gegaan.

We hebben voor deze lijn gekozen om onze inwoners zo snel mogelijk na het besluit te informeren.

Wat het woord crisisnoodopvang al aangeeft: we bevinden ons in een crisissituatie. De maatschappelijke noodzaak en urgentie zijn op dit moment zo hoog dat er geen mogelijkheid is voor volksraadplegingen. Het gaat hier om crisisnoodopvang van maximaal anderhalf jaar voor 250 asielzoekers en daarin neemt de gemeente (het College B&W) haar verantwoordelijkheid.

Het College van Burgemeesters en Wethouders (B&W) heeft het besluit genomen. 

Op onze pagina 'contact' staat hoe u ons kunt bereiken.  

Wij weten niet hoe de groep die naar Voerendaal komt, is samengesteld en uit welke landen ze komen. Het COA bepaalt welke asielzoekers naar de crisisnoodopvang in Voerendaal  komen. Wij krijgen uiterlijk 24 uur van tevoren een overzicht van welke mensen er komen. De samenstelling verandert ook gedurende de 1,5 jaar dat de opvang geopend is, omdat statushouders vertrekken naar een toegewezen woning of asielzoekers verhuizen naar een andere opvanglocatie. 

Het CNO is niet bedoeld voor Oekraïense ontheemden of mensen uit ‘veilige landen’. 

Onder leiding van de uitvoerende organisatie wordt er een dagprogramma op het terrein verzorgd. Vrijwilligers organiseren activiteiten en bezigheden voor de asielzoekers, denk aan taalles, sport of spelletjes. Voor kinderen wordt ook onderwijs verzorgd. Bewoners mogen overdag het terrein verlaten. Op het terrein gelden huisregels. Een van die regels is dat de tijdelijke bewoners tussen 22:00 in de avond en 7:00 uur in de ochtend verplicht op het terrein moeten zijn. Er zijn uitzonderingen, bijvoorbeeld als iemand (vrijwilligers)werk doet en daarvoor eerder naar het werk gaat of later 'thuis' komt. 

Op het terrein is goede wifi-verbinding. Voor veel bewoners is telefoon/internet vaak het enige contact met de achterblijvers in het land van herkomst. 

Heeft u ideeen over dagbesteding? Mail dan de gemeente via cno@voerendaal.nl of exploitatiebeheerder IMA via Noodopvangvoerendaal@intelligentsecurity.nl. 

Voor de kinderen in de opvang wordt onderwijs verzorgd. Zodra bekend is om hoeveel leerplichtigen in welke leeftijdscategorie het gaat, wordt dit geregeld met betrokken partijen. Een van de betrokken partijen is schoolbestuur Innovo. Samen met Innovo kijken we hoe (taal)onderwijs georganiseerd kan worden. 

Voor volwassenen wordt er met vrijwilligers taalonderwijs georganiseerd. 

Dat is afhankelijk van de taal die de zij spreken. Veel asielzoekers spreken Engels. Daarnaast worden tolken ingezet om met hen te kunnen communiceren, zowel schriftelijk als mondeling.

In de opvang krijgen de asielzoekers onderdak, te eten en ze kunnen zich wassen.
Van het COA krijgen ze een kleine weekvergoeding waar ze bijvoorbeeld verzorgingsproducten van kunnen kopen. Asielzoekers kunnen uiteraard wel geld en bezittingen hebben vanuit het land van herkomst.

De asielzoekers die in Voerendaal worden opgevangen, verlaten onze gemeente over maximaal anderhalf jaar weer. Dan stromen zij door naar een andere crisisopvanglocatie in Nederland of naar een asielzoekerscentrum. Asielzoekers die uiteindelijk asiel in Nederland krijgen, worden vergunninghouder/statushouder. Tot zij gaan wonen in de aan hen gekoppelde gemeente in Nederland, verblijven zij in een asielzoekerscentrum of crisisnoodopvang.

Op het terrein staan straks 75 woonunits voor maximaal 4 personen. In praktijk zijn veel woonunits niet maximaal gevuld, ivm gezinssamenstelling, man/vrouw verhouding etc.

In een woonunit staan 2 stabelbedden, een tafeltje en een stoel. De bewoners eten drie keer per dag in een gezamenlijke ruimte waar ze ook gedurende de dag kunnen verblijven. Sanitair (douches en toiletten) is in een aparte ruimte, niet in de woonunits zelf. Er is een buiten sportveld en een kleine binnenruimte om te bewegen.

De meeste mensen die asiel aanvragen in Nederland (ongeveer 85%) krijgen een verblijfsstatus en worden uiteindelijk inwoner van ons land. Het leren van de Nederlandse taal en de Nederlandse normen en waarden is dan ook belangrijk voor een goede integratie. Naast het aanbieden van Nederlandse taal maken de tijdelijke bewoners ook kennis met typisch Nederlandse gebruiken. In Nederland zijn we bijvoorbeeld gewend 2x per dag ‘koud’ te eten en 1x per dag, in de avond ‘warm’.
Ook het terrein is ingericht met Nederlandse elementen zoals huisnummerbordjes in een Delftsblauwe kleur, plantenbakken en Nederlandse straatnamen. De kinderen en jongeren gaan naar school en voor de volwassenen wordt dagbesteding in de vorm van taalles of sport verzorgd. 

We hebben begrip voor het gevoel van onveiligheid dat heerst op het moment dat een grote groep vreemdelingen in de nabijheid van een woonkern komt wonen. Om die reden zijn de beveiligers van IMA in de eerste weken na opening (en langer indien nodig) zichtbaar in de omgeving van de CNO locatie en in Ubachsberg. Spreek hen gerust aan.

De CNO locatie is 24/7 bereikbaar via IMA: 06-39546129. 

De tijdelijke bewoners van de crisisnoodopvanglocatie zijn mensen hun thuisland ontvlucht als gevolg van oorlog en geweld en op zoek zijn naar een veilige woonplek. Zij hebben als doel om een Nederlandse verblijfsvergunning of paspoort te krijgen. Zij hebben een persoonlijk belang om zich netjes te gedragen. Zo niet, dan brengen zij hun asielprocedure in gevaar. 

De gemeente heeft oog voor de veiligheid en neemt hiervoor maatregelen. Het hele terrein wordt omheind door hekken, zodat het enkel via de ingang aan de kant van de Bergseweg bereikbaar is. Hier wordt iedereen die het terrein betreedt of verlaat geregistreerd. Vanaf zonsondergang tot 22.00 uur is er beveiliging rondom de CNO; van 22.00 uur 's avonds tot 7 uur 's ochtends moeten de asielzoekers binnen de CNO aanwezig zijn. Er zijn uitzonderingen, bijvoorbeeld als een bewoner (vrijwilligers)werk doet hiervoor het terrein eerder moet verlaten of later 'thuis' komt. Op het terrein zelf zorgt de beheerder voor camerabewaking en de aanwezigheid van beveiligers.  

De gemeente heeft nauw contact met de politie. Ook is er toezicht op de brandveiligheid. Er zijn directe lijnen tussen de gemeente, politie (o.a. de wijkagent), de brandweer, het Rode Kruis en Vluchtelingenwerk. Bij spoed kunt u bellen met de politie, bereikbaar via 112. Bij minder spoed kunt u bellen met 0900- 8844.

Voor algemene zaken kunt u de CNO locatie bellen via IMA: 06-39546129 of de gemeente bellen via het algemene nummer: 045-575 33 99.

Asielzoekers/statushouders, medewerkers en vrijwilligers hebben met een persoonlijk pasje toegang tot de opvanglocatie. Er vindt toegangscontrole plaats.

De asielzoekers/statushouders mogen het terrein verlaten. In de huisregels nemen wij richtlijnen op wanneer wij verwachten dat de mensen op het terrein moeten zijn. Ook gaan we registreren wie op het terrein is en wie daarbuiten is. Bezoekers worden niet zomaar toegelaten op het terrein. Op die manier hebben we te allen tijde zicht wie op het terrein is en wie niet. De beveiliging houdt dit in de gaten.

Wanneer de asielzoekers/statushouders arriveren, worden ze welkom geheten en direct op de hoogte gesteld van de huis- en gedragsregels (wat kunnen ze van de gemeente verwachten en wat verwachten wij van hen als gast/ asielzoeker, zowel binnen als buiten de opvanglocatie).

De tijdelijke bewoners van de crisisnoodopvanglocatie zijn mensen hun thuisland ontvlucht als gevolg van oorlog en geweld en op zoek zijn naar een veilige woonplek. Zij hebben als doel om een Nederlandse verblijfsvergunning of paspoort te krijgen. Zij hebben een persoonlijk belang om zich netjes te gedragen. Zo niet, dan brengen zij hun asielprocedure in gevaar. 

Bij eerdere crisisnoodopvanglocaties zoals in Landgraaf en Sittard-Geleen zijn geen incidenten gemeld.
Wel een melding die ging over voetballen op een hockeyveld. Hiervoor is uiteraard een waarschuwing gegeven. 

De huisregels gaan over waarschuwen bij iets kleins tot hulp van de politie vragen, maar ook dat bewoners van 22:00 uur s' avonds tot 7:00 uur 's ochtends op het terrein moeten zijn. Er zijn uitzonderingen, bijvoorbeeld als een bewoner (vrijwilligers)werk doet en daarvoor eerder het terrein moet verlaten of later 'thuis' komt.  Bij de ingang van de crisisnoodopvang staat een groot bord met daarop de huisregels.

De huisregels worden bij start van de crisisnoodopvang doorgenomen (inclusief vertaling) met elke opgevangen asielzoeker. Zij moeten deze afspraken ondertekenen. Houden mensen zich niet aan de afspraken, dan kan hen de toegang tot de crisisnoodopvang in Voerendaal worden geweigerd. Deze mensen worden teruggestuurd naar het COA. De huisregels gaan over waarschuwen bij iets kleins tot hulp van de politie vragen. Meer informatie hierover kunt u ook krijgen bij IMA: Noodopvangvoerendaal@intelligentsecurity.nlof bel06-39546129. 

De CNO locatie aan de Bergseweg wordt voorzien van camerabewaking. De camera’s staan gericht op de locatie en niet op de openbare weg. De camerabewaking is primair bedoeld voor de veiligheid van de bewoners op de locatie. Alle bewoners hebben een persoonlijke digitale toegangspas op naam en voorzien van pasfoto, waarmee zij zich moeten legitimeren en registreren als zij het terrein op komen en het terrein verlaten. Het terrein is voorzien van een omheining en een elektrisch hek/ poort. Dit ter bescherming en veiligheid van de bewoners. Met name ook omdat er kleine kinderen rondlopen en het terrein aan een drukke weg ligt.

Nee, alle kosten die gemaakt worden, worden integraal vergoed vanuit de rijksoverheid.

De asielzoekers ontvangen een klein bedrag per week. Dit betaalt het COA. Daarnaast worden zij in de basisbehoeften voorzien. Denk daarbij aan: een bed, douches, toiletten en maaltijden. Dit alles alleen binnen de crisisnoodopvang.

De asielzoekers worden gescreend: bij medische problemen zijn zij bij een arts geweest. Hierbij werken wij nauw samen met GZA, een zelfstandige zorgorganisatie die de zorg regelt voor o.a. asielzoekers en vluchtelingen.

Om de lokale gezondheidsdiensten niet extra te belasten, is er op het terrein dagelijks een basisarts aanwezig. 

Medewerkers van de GGD hebben regelmatig contact met de locatiehoofden van iedere crisisopvanglocatie in de regio. Regelmatig bezoeken ze de locaties. Bijvoorbeeld als medewerkers of vrijwilligers op locatie vragen hebben of zich zorgen maken over besmettelijke ziekten. Of als er zich een besmettelijke ziekte voordoet.

Daarnaast bezoeken GGD-medewerkers de locaties ook om gericht advies te geven over hygiënemaatregelen. Dit doen ze in ieder geval vlak voor of vlak na de opening van de locatie en ook als de gemeente behoefte heeft aan nog meer advies. Hiermee houden we de kans op besmettelijke ziekten zo klein mogelijk.

Wat fijn dat u wilt helpen! Wij horen het graag als u zich op de een of andere manier wilt inzetten. 

Lees verder op de pagina 'vrijwilligerswerk' 

Het is geweldig om te zien hoeveel spullen er al gedoneerd zijn. Ga naar deze pagina en lees bij 'donaties' (onderaan) waar op dit moment behoefte aan is.

Voor vragen een mail sturen aan dagbestedingvoerendaal@imaprojects.nl.

Veel dank voor alle spullen die al gebracht zijn de afgelopen periode!